Çörek Otu Bitkisi

Çörekotu Tohumu

Hasattan sonra çörekotu tohumları elenerek yabancı to-humlardan ve olgunlaşmamış küçük tohumlardan ayrılmış olmalıdır. Olgun bir tohum 2-3mm uzunluğundadır, mat olmayan siyah renklidir. Çörekotu tohumu piyasada tane ve öğütülmüş olarak bulunmaktadır. Çörekotu tohumunun öğütülmüş halini kullanırken çok dikkatli olunmalıdır. Peşinen şu söylenebilir; öğütme işlemi çörekotu kalitesinin düşmesine neden olabilir ve hatta çok zararlı olabilir.

Öğütme tekniği ve öğütme şartlarına bağlı olarak ısınan ve hava ile temas eden ürün içindeki doymamış yağlar acılaşır (oksidasyon). Bu oksidasyon sonucu şifa özelliği olan doymamış yağ oranı azalır, diğer çok değerli vitamin, enzim ve proteinler zarar görür. Oksitlenme sonucu meydana gelen maddeler sıhhate çok zarar verir. Öğütme tekniği ve öğütme şartlarının çok uygun olduğu düşünülse bile evde kullanım sırasında uzun süre hava ile temas edeceği için zararlı maddelerin oksidasyon sonucu oluşması kaçınılmazdır.

 

Çörekotu kullanımının 4-6 ay sürdüğü düşünüldüğünde öğütülmüş tohum kullanarak şifa bulmak bir yana ilave büyük risk alınmış olur. Özel kullanımlar dışında çörekotunun tohum olarak tüketilmesi en iyi yol gibi görünmektedir. Tohumda çörekotunun herbirisi çok değerli olan maddelerin tamamı bir arada bulunmaktadır. Çörekotu yağı kullanıldığında geriye kalan posada bulunan vitaminler, mineral maddeler, enzimler, proteinler ve proteine bağlı diğer maddelerden mahrum kalınmaktadır.

Bu şekilde şifa etkisinin tam olmayacağı söylenebilir. C tohumu her tohumda olduğu gibi kendi kendisini koruma özelliklerine sahiptir. Çörekotu tohumu serin ve kuru ortamda depolandığı taktirde kullanıma kadar kalitesi ve özellikleri korunmuş olur ve en doğal hali ile tüketilebilir. Çörekotunu tohum halinde kullanmanın en önemli mahzuru içinde bulunan etkin madde cinslerinin ve oranının bilinmemesidir. Çörekotu içindeki çok değerli doymamış yağ cinsleri, vitaminler, enzimler, madensel tuzlar ve diğer maddeler bitkinin yetiştiği toprak ve iklim özelliklerine bağlıdır. Piyasadan alınan çörekotu tohumunun kalitesinin kişilerce bilinmesine imkan yoktur. Bunu kontrol eden ve denetleyen kurumlara şiddetle ve acil olarak ihtiyaç duyulmaktadır. Avrupa Birliği Ülkeleri çörekotu ürünlerini Mısır, Suriye ve Pakistan'dan temin ettikleri için bu ülkelerde kontrollü çörekotu tarımını teşvik ettiler ve önemli başarılar kaydettiler.

Bugün bu ülkelerde kontrollü çörekotu tarımı yapılan bölgelerden elde edilen ürünlerin kaliteleri gerçeğe yakın bir doğrulukla bilinmektedir. İşte bu şekilde elde edilen çörekotu tohumu en yüksek şifa özelliği değerine sahiptir ve böyle bir ürün tohum halinde kullanılmalıdır. Cörekotu tohumu çiğnendiğinde hoş baharatlı, güzel kokulu ve fazla acı olmayan bir lezzet verir. Kullanıcı kişi bu lezzet özelliklerine alışıksa veya yadırgamıyorsa en iyi kullanım şekli çiğneyerek yemek olabilir. Böylece aynı zamanda ağız içi ve dişeti bakımı da yapılmış olur. Çörekotu tohumu çiğneyerek yenemiyorsa, bu durum özellikle küçük çocuklarda gözlenir, evde kullanmadan hemen önce öğütülerek bala veya pekmeze karıştırılarak yemelidir.

Çörekotu Yağı

Çörekotu tohumunun içinde bulunan yağ preslenerek posalı kısımdan ayrılır ve böylece çörekotu yağı elde edilir. Çörekotu yağının kullanımını Avrupa Birliği Ülkeleri teşvik etmişlerdir. Avrupa'da tarımı yapılmayan çörekotu ihtiyacı ithalatla karşılanmaktadır. Sıcak ve rutubet etkisi ile kalitesi önemli ölçüde düşen ve hatta zararlı olan çörekotunun depolanması ve uzun süren denizden nakliyesi problemlerine çözüm olarak yağının kullanılması fikri geliştirilmiştir.

Önceleri çörekotu tohumu Avrupa'ya nakledilmekte ve orada preslenmekte idi. Bu durumda depolama ve deniz nakliyesi sırasında kalite düşmesi tam önlenemedi. Yakın zamanda hasattan hemen sonra üretim yerinde preslenerek elde edilen yağ Avrupa'ya gönderilmeye başlandı.

 

Çörekotu yağının kullanılmasının bir diğer sebebi ticaridir. Tüketilmesi kolay ve pratik olan çörekotu yağı ile satış miktarı artmaktadır. Satış miktarını artıran diğer bir özellik bazı kişilerin çörekotunu tohum olarak tüketememeleridir. Ayrıca, çörekotu yağı cilt bakımı, saç bakımı ve vücut bakımı ürünlerinde yaygın olarak kullanıldığı için tüketimi kolaylaştırmakta ve artırmaktadır.

Çörekotu yağı iki ayrı teknikle elde edilmektedir. Birinci teknik tinerle (organik çözücüler, hekzan) öğütülmüş tohumdan yağın alınması, süzüldükten sonra tinerin buharlaştırılması ile yağın elde edilmesidir. Bu teknik tohumdan daha fazla yağın elde edilmesi amacıyla uzun yıllar boyunca uygulanmıştır. Günümüzde de uygulandığı yerler olabilir. Besin takviyesi amacıyla kullanılacak olan çörekotu yağının bu metotla elde edilmesi çok zararlıdır.

Yağın içinde kalan çok az miktarda bile olsa tiner insan sağlığı için çok büyük bir tehdittir. Bu şekildeki üretimlerin Devlet tarafından denetlenmesi gerekir. Diğer teknik ise çörekotu yağının elde edilmesinde soğuk presleme yoludur. Soğuk preslemede iki ayrı metod kullanılır. Birincisi geleneksel metod, ikincisi ise modern metottur. Geleneksel metodta taş değirmenleri ve tahta presler kullanılır. Öğütme ve yağın sıkılması sırasında uzun süre hava ile temasta yağda acıma (oksitlenme) başlar. Böyle bir yağın tadı acımış tereyağ veya acımış ceviz tadına benzer. Oksitlenme ile zarar görmemiş çörekotu yağının çok hoş bir lezzeti vardır. Bu lezzet bozulması hissediliyorsa böyle bir yağ kesinlikle gıda takviyesi olarak kullanılmamalıdır. Oksitlenme ile doymamış yağlar (omega3, omega6) bozunmaya uğrar ve sihhate zararlı hale dönüşür.

Çörekotu yağı vücutta oluşan zararlı maddeleri (serbest radikal) uzaklaştırmak maksadı ile kullanılırken, oksitlenme ile bozunmuş olan yağın kendisi sihhate zararlı (serbest radikal) madde haline dönüşür. Modern metotta çörekotu tohumu tava ile temas ettirilmeden azot gazı ortamında preslenerek yağı çıkarılmaktadı;. Elde edilen yağın hava ile teması önlenerek bozunmaması sağlanmaktadır.

Yağa bulanıklık veren maddeler çok ince gözenekli süzgeçlerden (520 mikron) geçirilerek yağın berrak hale gelmesi sağlanmaktadır. Yağa bulanıklık veren maddeler iyi uzaklaştırılamazsa yağ bulanık görünümlü olur ve bir süre sonra akışkanlığı azalarak koyu (viskoz) bir yağ haline gelir. Bu metodla elde edilen yağın içerisinden azot gazı geçirilerek daha uzun süre dayanması sağlanır. Modern metodla elde edilen yağın gerek depolama, gerek işleme ve gerekse kullanım süresince ilave olarak korunması amacıyla acımayı önleyen (Antioksidan) maddeler ilave ediler. Bu maddeler vitamin E (Tocopherol), vitamin A (Beta-Karoten) ve doğal antioksidan olan zerdeçaldır. Yağı korumak amacı ile ilave edilen acımayı önleyen (antioksidan) maddelerin miktarı az olmalıdır.

Bu koruyucu maddelerin de vücuda ilave faydaları vardır (19). Modern metodla elde edilen çörekotu yağının üretiminden tüketimine kadar bir dizi tedbir ve analizler uygulanmaktadır. Çörekotu tohumu hasattan yağ preslemeye kadar serin ve kuru ortamda depolanmaktadır. Presleme işlemi azot gazı ortamında hava oksijeninden korunarak yapılmaktadır. Yağ içerisinden azot gazı geçirilerek ve acımayı önleyen katkı maddeleri (antioksidanlar) ilave edilerek uzun süreli bir koruma sağlanmaktadır. Yağ depolarına veya fıçılarına azot gazı verilerek hava oksijeni uzaklaştırılmaktadır. Fıçılar veya ticari ambalajlar ışıktan korunacak ve sıcaktan etkilenmeyecek şekilde düzenlenmekte ve depolanmaktadır. Yapılan laboratuvar kontrollerinde doymamış yağ asitleri miktarı ve cinsleri ile peroksit sayısı tesbit edilmektedir. Peroksit sayısı ile yağın bozunma derecesi tesbit edilmektedir (1gram yağın içinde bulunan oksijen miktarı). Gulf standartlarında peroksit sayısının kg yağ başına 10 miliekivalent oksijen olarak en yüksek değer tesbit edilmiştir (SASO 1333, GS 670). Yapılan tat kontrollerinde lezzet değişimi izlenmektedir.

Yağdaki bulanıklık veren maddeler ve yağın akışkanlığı incelenmektedir. Klinik incelemelerde yağın mide bulantısı, baş ağrısı, karın ağrısı, ishal ve allerjik etkisi olup olmadığı izlenmektedir. Bu şekilde üretimi ve tüketimi kontrollü olan çörekotu yağı sayısız faydalar elde etmek üzere gönül rahatlığı içinde g, da takviyesi olarak kullanılabilir. Çörekotu yağı alırken renginin sarı olmasına, bulanıklık veren maddelerin olmamasına, kolay akıcı olmasına, hoş bir lezzette olmasına dikkat edilmelidir. Ülkemizde çörekotu ya_ ğı diye satılan bazı yağlara ayçiçek yağı gibi diğer yağların katıldığı görülmektedir. Katılan bu yağlar sağlığa zararlı değildir, ancak çörekotu yağından beklenilen fayda sağlanamaz.

Çörekotu Esansı

Çörekotu esansı (eterik yağ, uçucu yağ) tohumlarından su buharı destilasyonu ile (imbikten geçirilerek) elde edilir. Sarı renkli olan çörekotu esansının çilek kokusunu andıran bir kokusu vardır. Bu sarı renkli yağ kıvamındaki ürün ultra-viole ışığı altında mavi renk alır (floresan özellik). Çörekotu esansının çok yönlü etkisi ve kullanımı vardır. Bu alanda çok sayıda bilimsel çalışma yapılmıştır (1, 4, 5, 7, 10, 16, 24, 26) ve yapılmaya devam edilmektedir.

Bu bilimsel çalışmalarda aktif madde olarak özellikle Thymoquinon, ni-gellon ve alfa-Hederin üzerinde bir yoğunlaşma görülmekte-dir. Kaynaklarda çörekotu tohumunda yağ oranının ancak % 0,5 - 1,5 arasında çörekotu esansı olduğu belirtilmektedir.

Çörekotu esansının, çörekotu tohumunun ve bu tohumun depolanma özelliklerine göre bileşimi değişmektedir. Oksi-dasyona uğramış tohumlardan veya uyğun olmayan su buha-rı destilasyonu şartlarında elde edilen çörekotu esansında ak-tif madde oranı düşmektedir.

Yapılan analizlerde bazı ürünlerde hiç aktif madde olmadığı tesbit edilmiştir. (Moretti, A. D'Antuono, L. Flippo, Elementi, S , Journal of Essential Oil Research: Jeor, May/Jun 2004). Analiz sonuçları belli olmayan, denetlenmemiş ürünlerin alınmaması tavsiye edilebilir. Çörekotu esansının özel kullanım yerleri ve şekli vardır, an-cak bu etkinin önemli bir bölümü çörekotu tohumundan bu-har banyosu yolu ile sağlanabilmektedir. ilerleyen bölümler-de bu konuda gerekli bilgiler verilecektir.

Çörekotu içerisindeki Etkili Maddeler

Yapılan bilimsel çalışmalarla çörekotu içerisindeki etkili maddelerin önemli bir bölümü tesbit edilmiştir (13, 16, 18, 20, 21, 22, 26, 29, 34). Bugüne kadar tespit edilen etkili madde sayısı 115 'den fazladır.

Çörekotunun etkili maddelerinin grup olarak bileşimi ortalama olarak şöyledir.

• Protein %21
• Karbonhidrat %35
• Yağ %35-38
• Diğer maddeler %6-9

Çörekotu yağının doymuş ve doymamış yağ asitleri cinsin-den ortalama bileşimi Gulf Standartlarına göre şöyle olmalıdır: (SASO 1333, GS 670)

• Oleik asit %20-50
• Linoleik asit %35-62
• Palmitik asit %6-13
• Miristik asit %0,1-12
• Stearik asit %2-12
• Linolemik asit %0,5-4
• Arachidik asit %0,0-3
• Behenik asit %0.0-0,5

 

Çörekotu yağının doymuş, tekli doymamış, çoklu doymamış yağ asitleri grupları olarak bileşimi ise ortalama olarak şöyle verilebilir:

• Doymuş yağ asitleri % 18
• Tekli doymamış yağ asitleri % 24
• Çoklu doymamış yağ asitleri % 58

Çörekotu yağının fiziksel ve kimyasal özellikleri Gulf Standartlarında şu şekilde belirlenmiştir: (SASO 1333, GS 670)

• Çörekotu yağma diğer bitkisel yağlar, domuz ve diğer hayvansal ürünler, mineral yağlar katkı olarak ilave edilemez
• Çörekotu yağının yoğunluğu 0,917 - 0,920 olmalıdır.
• Kırılma indeksi 1,4665 - 1,4695 olmalıdır.
• Sabunlaşma sayısı 189 - 195 olmalıdır.
• İyot indisi 125 - 135 olmalıdır.
• Yağda çözünmeyen maddeler en fazla % 0,05 olmalıdır.
• Çöken maddeler % 0,005 'i geçmemelidir.
• Peroksit sayısı en fazla 10 miliekivalent oksijen kg başına sabunlaşmayan maddeler en fazla 15 gr / kg
• Asit sayısı en fazla 0,6 mgr potasyumhidroksit / gr yağ olmalıdır.
• Uçucu yağlar (eterik yağlar) yağın % 1,5 'unu geçmeme-lidir.
• Thymoquinone uçucu yağların en az % 18 'i olmalıdır.

Çörekotu yağının 1 kg'mından elde edilen yağların kimya-sal yapılarına göre gruplandırılması ve bu gruplardaki doy-muş yağ asitlerinin (S), doymamış yağ asitlerine (P) oranı (S/P) şöyle verilmektedir (14, 20):

• Nötral yağlar 972 gr.
• S/P 0,246 Glikolipit 21,8 gr. S/P 0,383 Fosfolipit 3,20 gr S/P 0,571

Çörekotunda yağda eriyen vitaminler bulunur. Vitamin E (tocopherol), Vitamin A (Beta-Carotin), Vitamin K bunların başkaları olup diğer bioaktif maddelerle birlikte şöylece sıra-lanabilir (14):

• a - Tocopherol
• b - Tocopherol
• g - Tocopherol
• d - Tocopherol
• b - Carotin
• Campesterol
• Stigmasterol
• Lanosterol
• b - Sitosterol
• D5 - Avenasterol
• D7 - Avenasterol

Çörekotu içerisinde bulunan karbonhidratlar şunlardır:

• Glikoz
• Rhamnoz
• Ksiloz
• Arabinoz

Mineral madde olarak çörekotu içerisinde Kalsiyum, Demir, Fosfor, Sodyum ve Potasyum tesbit edilmiştir.

Çörekotu esansının (eterik yağ, uçucu madde) belli başlı maddeleri Thymoquinon, p-Cymen ve alfa-Pinen olup bun-lardan başka 69 farklı madde bulunmuştur. Çörekotu proteininin önemli bölümünü Lysin, Leucin ve Valin oluşturur, bunlardan başka 15 protein çeşiti daha tespit edilmiştir. Çörekotu içerisindeki iki önemli etkili madde olarak Me-lanthin (Saponin) ve Nigellin de sayılabilir.

Çörekotunu Kimler Kullanamaz?

Anne adayları hamile olduklarını öğrendikleri andan doğu, ma 1-2 gün kalana kadar çörekotu kullanmamalıdır. Çörekotu vücut salgılarını ve rahim kaslarının kasılmasını artırdıg'i için düşük veya erken doğum riskine karşı bu öneri getirilmektedir. Eski Hint kaynaklarında çörekotunun hamileliğe karşı "bitkisel koruyucu" olarak kullanıldığı belirtilmektedir (19)

Hamileliğe kadar ve doğumdan hemen sonra çörekotunun kullanılması anne ve çocuk sağlığı açısından çok faydalı görülmektedir. Doğuma 1-2 gün kala çörekotu kullanmanın, vücut sıvılarının salgılanmasını artırması ve rahim kaslarının kasılmasını teşvik etmesi nedeni ile faydalı olabileceği düşünülmektedir. Ancak bu uygulama hekim gözetiminde olmalıdır.

Emrizilme süresi boyunca çocuklara çörekotu verilmesi tavsiye edilmemektedir. Zaten bilindiği gibi bu dönemde sadece anne sütü önerilmektedir.

Kan şekeri düşük olanların çörekotu kullanırken düzenli olarak kan şekerini kontrol ettirmeleri gerekir.

Çörekotu Ne Zaman Kullanılmaz?

Ateşli hastalıklarda çörekotu ürünlerinin harci olarak cilde sürülerek kullanılması tavsiye edilmemektedir.

Buna gerekçe olarak yüksek vücut ısısı ile çörekotu yağlarının bozulacağı (oksitlenme) gösterilmektedir (19).

Çörekotu Ne Kadar Süre Kullanılmalı?

Çörekotu vücud ile uyumlu, ahenkli, hafif tesirli bitkisel bir maddedir. Yan etkilerinin olmayışı da bu özellikle açıklanabilir. Unutmamak gerekir ki az miktarda zararlı maddeler uzun sürede vücutta birikerek rahatsızlık oluşturur. Bağışıklık sisteminin onarılması ve dengeye getirilmesi çok büyük bir olaydır. Çörekotu vücudu sarsmadan ılımlı ve hafif bir etki ile normal sıhhatli haline kavuşturur.

Bağışıklık sisteminin arzu edilen normal dengeli haline kavuşabilmesi için 4-6 aylık bir çörekotu kullanım süresi uygun görülmektedir. Çörekotundan kısa süreli kullanımla fayda temin etmek yerine, ömürboyu sürecek bir çörekotu kullanım planı yapmak çok daha uygundur. Çünkü iyi işleyen bir bağışıklık sistemine ömür boyu ihtiyaç vardır.

Çörekotu Kullananlar Hasta Olur mu?

Hasta olmak gerçekte zorunlu bir ihtiyaçtır. Hastalıkla vücut yaşadığı ortamdakı mikroplar, ve zararlı maddeleri tanımış olur ve bağışıklık sistemi buna göre şekillenir.

Bu bilgiler kuşaktan kuşağa DNA yolu ile aktarılır. Önemli olan sağlıklı ken özellikle çörekotu kullanılma'', hastalığa yakalanma sayısı çok azaltılmalı ve bu hastalıkların da çok hafif atlatılarak vücutta önemli ve kalıcı hasarların oluşmasının önüne geçilmesidir.

Kullanımına Ne Kadar Ara Verilmeli?

Bagışıklık sistemi zayıf olanlar ve polen allerjisi olanlara kasım ayından haziran ayına kadar önerilen kullanım miktarlarında çörekotu almaları tavsiye edilmektedir. Bastırılamayan bir iştah hissedildiğinde tekrar çörekotu kullanma zamanı gelmiş demektir.

Çörekotu Dokunur mu?

3000 yıldan beri milyonlarca insanın fiilen kullanım sonuçları ve günümüzde yapılan yüzlerce bilimsel araştırmanın verilerine göre çörekotunun hiçbir yan etkisi bulunmamaktadır. Çörekotu kullanan bazı kişilerde hafif yorgunluk ve bitkin-lik belirtileri görülmektedir. Bu durum aslında çörekotunun bu kişilere yaradığının bir işaretidir.

Bahsedilen belirtiler bu kişilerin mide barsak sisteminde zararlı mantar ve mikropların olduğunu, çörekotundan destek bulan vücudun mücadelesi sonucunda bu etkilerin ortaya çıktığını gösterir. Bu etki birkaç gün sürebilir ve bu süre sonunda mide barsak yolları normale dönmeye başlar ve bağışıklık sistemi de güçlenme yoluna girer.

Genel beslenme tavsiyelerinde olduğu gibi bol su ve bitki çayı içilmeli, böylece vücuttaki zehirli maddelerin dışarı atılması kolaylaştırılmalıdır. Meyve sebze ağırlıklı beslenerek vitamin ve madensel tuzlarla vücuda destek olunmalıdır.

Çörekotu Gençleştirir mi?

Evet çörekotu gençleştirir. Çok fazla sayıda bilimsel araştırma ile çörekotu yağlarının hücre zarının sağlıklı oluşmasında ve hücre solunumunda dengenin sağlanmasında çok önemli görevler üstlendiği tesbit edilmiş bulunmaktadır.

 

Vücutta görev süresini tamamlamış hücreler yok edilmekte ve yerine yeni hücreler meydana gelmektedir.

Bu yeni olu-şan hücrelerin yapılarının sağlıklı oluşmasında ve düzgün işleyişlerinde çörekotu yağı görev almaktadır. Vücutta uzunca bir sürede yeni oluşan hücrelerin sağlıklı oluşu bir anlamda gençleşme demektir. Bu gençleşmenin sağlanması için her yıl en az 6 ay süreyle çörekotu tohumu kullanılması önerilmektedir.

Vücudu sarsmadan hafif dengeleyici etkisi ile hem bağışıklık sisteminin savunma gücünü artırmakta ve hem de yeni hücrelerin sağlıklı oluşmasını temin etmektedir. Böylece sağlıksız hücrelerin yerini sağlıklı hücreler almakta ve vücut yenilemektedir, yani gençleşmektedir.

Çörekotunun Fayda Vermediği Olur mu?

Alınan gıdaların vücuda faydalı olabilmesi için tam olarak sindirilmeli ve bağırsaklardan emilebilmelidir. Önerilen kullanım miktarlarında yeterli süre çörekotu kullanıldığı halde bir fayda görülemiyorsa iki noktaya dikkat etmek gerekir.

 

Öncelikle kullanılan çörekotu ürününün katkılı ya da bozuk olmamasına dikkat edilmelidir. Diğeri ise mide, barsak, karaciğer ve safra kesesinden birinde veya bir kaçında rahatsızlık var demektir.

Karaciğer ve/veya safra enzimleri yeterli seviyede salgılanmıyorsa gıdalar bağırsaklarda emilebilecek hale dönüştürülemez. Böyle bir durumla karşılaşıldığında en kısa sürede bir uzman hekime başvurulmalıdır.

Çörekotu Zayıflatır mı?

Hem evet, hem hayır, çörekotu kişinin sağlıklı kilosuna kavuşmasında destek olur.

Çörekotu mide bağırsak sisteminde dengeyi sağlayarak alınan gıdaların vücut tarafından faydalı bir şekilde kullanılmasını sağlar. Çörekotu kullanılırken meyve ve sebze ağırlıklı dengeli gıda alımına dikkat edilirse doğru zamanda doygunluk hissi sağlanır.

Gerekli zamanda yeterli miktarda ihtiyaçları sağla-nan vücud gereksiz yere açlık hissi vermez. Uzunca bir sürede, vücudu sarsmadan ve kalıcı bir şekilde sağlıklı kiloya ulaşık. Vücudu sarsan düşük kalorili diyet rejimlerinden sonra eski kilonun da üzerine çıkıldığı bugün bütün dünyada bilinmektedir.